Ploegen

Van de weinige ploegscènes, die op de Zweedse rotsen zijn afgebeeld, liggen de meeste in Bohuslän. In veel gevallen gaat het om een simpele afbeelding van een paar runderen die een eergetouw (de voorloper van de ploeg) trekken en een boer die met één hand het eergetouw leidt, terwijl zijn andere hand naar buiten gestrekt is. De dieren kunnen zowel met hun poten naar het eergetouw toegericht, als met de poten in dezelfde richting zijn afgebeeld.

De eerste vondsten van de Scandinavische eergetouwen dateren uit de Bronstijd. Het gaat hierbij om twee typen: het gaffeleergetouw (1) en het boogeergetouw (2) (zie tekening). Bij het laatste type kon men het losse mes vervangen. Er zijn op diverse plaatsen sporen gevonden van het gebruik van deze eerste eergetouwen.

Waarschijnlijk hebben de weinige afbeeldingen van ploegscènes te maken met de vruchtbaarheidscultus, waarbij de ploeg 'moeder aarde' opent om het zaad te kunnen laten kiemen. Er zijn bijvoorbeeld bewijzen gevonden dat het land waarop een grafheuvel zou worden gebouwd, vooraf werd omgeploegd. Dit moet wel een ritueel evenement zijn geweest.

Almgren, een van de bekendste onderzoekers van rotsgravures, schreef in 1926-1927 in zijn boek Hällristningar och kultbruk: Albin Rylander gaf mij in 1923 de volgende interessante informatie over oude agrarische gewoonten, die hij had gehoord van G.J. Johansson, geboren 1861 in Fittja: "De eerste dag van het zaaien in de lente, moeten er drie voren met de ploeg worden gemaakt, die dan worden gebruikt om in te zaaien. De voren moeten altijd zo worden getrokken, dat de aarde naar de zonzijde rolt. Van deze aarde wordt wat genomen om de paarden in de stal mee in te wrijven, zodat ze het lentewerk niet zullen opgeven."

De bovengenoemde tekst zou als onderschrift kunnen dienen voor deze afbeelding. Bij deze ploegscène is de boer fallisch weergegeven. Hij houdt een kleine boom of tak vast, vermoedelijk een den of spar. Onder de ploeg en de runderen zijn twee voren aangebracht, terwijl de derde in de maak is.

In andere gevallen is de ploeg vrij eenvoudig weergegeven, zoals bijvoorbeeld op een van de panelen van Aspeberget. Hier is alleen de ploeg afgebeeld, zonder de trekdieren of mensen in aanbidding.

Met uitzondering van de 'rood' ingekleurde afbeeldingen, zijn alle foto's gemaakt tijdens de documentatieweek georganiseerd door Tanums Hällristningsmuseum Underslös / Scandinavian Society for Prehistoric Art. De copyright berust bij deze organisatie.
Onze dank gaat dan ook uit naar Tanums Hällristningsmuseum Underslös voor het mogen gebruiken van de foto's.

Terug naar boven